پولیپ رحم توده های غیر طبیعی هستند که در لایه داخلی رحم یا آندومتر رشد می کند.
در بیشتر مواقع پولیپ ها به عنوان توده های غیر سرطانی و خوش خیم شناخته می شوند و فقط در موارد نادر این توده ها بدخیم هستند.
اساساً پولیپ ها به شکل های مختلف دیده می شوند برخی از آنها دارای پایه و برخی دیگر بدون پایه هستند، همچنین اندازه پولیپ ها از چند میلی متر تا چند سانتی متر متغیر است.
انواع پولیپ رحم
پولیپ رحم به دو دسته کلی تقسیم بندی می شود:
پولیپ آندومتر
زمانی که پولیپ ها در جداره داخلی رحم و آندومتر شکل می گیرند به آنها پولیپ آندومتر گفته می شود.
در هر چرخه قاعدگی پوشش داخلی رحم ریزش کرده و مجدد ایجاد می شود اما زمانی که پولیپ ها در این محدوده قرار می گیرند ممکن است هیچ نوع علائم یا علامت خاصی مشاهده نکنید.
در مواردی افراد مبتلا به پولیپ دچار پریودهای سنگین و خونریزی بین دوره ای می شود هر چقدر که پولیپ آندومتر بزرگتر باشد باعث ایجاد گرفتگی های قاعدگی با شدت بیشتری خواهد شد.
پولیپ دهانه رحم
پولیپ دهانه رحم در پوشش داخلی دهانه رحم و در بالای واژن ایجاد می شود.
این عارضه اغلب علائمی ندارد اما برخی از افراد با وجود چنین آسیبی متوجه لکه بینی در بین دوره های قاعدگی شده یا ممکن است هنگام رابطه جنسی لکه بینی و خونریزی داشته باشند.
علت بروز پولیپ رحم
هیچ دلیل شناخته شده‌ای برای پولیپ وجود ندارد، اما پزشکان بر این باورند که سطح بالای استروژن در بدن می‌تواند در ایجاد چنین عارضه‌ای نقش داشته باشد.
چاقی عامل خطرناک دیگر در ایجاد این عارضه است؛ در واقع به دلیل مقادیر بالاتر استروژن آزاد شده توسط سلول‌های چربی بدن، چنین مشکلی رخ می‌دهد.
هرگونه اختلال در سیستم درون ریز بدن باعث ایجاد مشکل در عملکرد بخش های خاصی مثل تخمدان ها می شود.
غده هیپوفیز یا غده های تیروئیدی می توانند سطح هورمون های جنسی مثل استروژن و تستوسترون را دستخوش تغییرات کنند در نتیجه ریسک ابتلا به پولیپ رحم در بانوان افزایش می یابد.
افزایش سن و همچنین چاقی دو عامل مهم و تاثیرگذار بر ایجاد پولیپ رحم هستند.
در بین زنان کمتر از ۲۰ سال به ندرت پولیپ دیده می شود اما زمانی که سن افزایش پیدا می کند و افراد وارد دهه پنجم زندگی می شوند و ریسک ابتلا به پولیپ رحم به حداکثر خواهد رسید.
همانطور که می دانید چاقی و اضافه وزن باعث افزایش سطح استروژن در خون می شود این تغییرات ریسک ابتلا به پولیپ رحم را در دختران و زنان متاهل افزایش می دهد.
در کنار تمامی این موارد تحقیقاتی که انجام شد نشان می دهد سابقه خانوادگی افراد و درگیر شدن نزدیک ترین افراد خانواده با پولیپ مثل مادر یا خواهر احتمال ابتلا به این عارضه را در دیگر اعضا افزایش می دهد.
سن نیز در ایجاد پولیپ نقش مهمی دارد. در حقیقت امکان ابتلای خانم‌های زیر ۲۰ سال به این بیماری بسیار نادر است.
در حالی که امکان بروز آن بین سنین ۴۰ تا ۴۹ سالگی به بالاترین میزان خود می‌رسد، در ادامه خطر پولیپ رحم پس از یائسگی کمتر می‌شود.
اگر زمانی که سطح استروژن به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد، تاموکسیفن مصرف کنید، امکان ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهید.
آمارها نشان می‌دهد که بین ۸ تا ۳۶ درصد از خانم‌های یائسه که این روش درمانی برایشان تجویز شده است، دچار پولیپ می‌شوند.
پولیپ رحم چه علائمی دارد؟
پولیپ رحم از جمله آسیب هایی است که به محض تشکیل توده ها در رحم با علائم مختلف آن مواجه خواهید شد.
به طور کلی پولیپ باعث می شود تا بانوان خونریزی های شدیدی را هنگام پریود تجربه کنند.
در پولیپ های دهانه رحم ممکن است که خونریزی بعد از رابطه جنسی اتفاق می افتد و ممکن است این عارضه شدید یا در حد لکه بینی باشد.
درد شدید قاعدگی، پریود نامنظم، خونریزی بعد از یائسگی از جمله نشانه های مهم پولیپ رحم محسوب می شوند.
در صورتی که بانوان بدون علت در دوران بارداری سقط جنین را تجربه کنند یا به ظاهر پیش از اقدام به بارداری در سلامت کامل باشند.
اما دچار ناباروری شوند احتمالاً مشکل اصلی وجود پولیپ در رحم است.
با توجه به محل قرارگیری پولیپ ها شدت، اندازه و نوع آنها عوارض و علائم این آسیب برای هر فرد متفاوت خواهد بود.
هر چقدر پولیپ ها بزرگ تر باشند این علائم و نشانه ها با شدت بیشترین نمایان می شود.
اگر پولیپ های اولیه با سرعت بسیار زیادی رشد کنند و اندازه آنها بیشتر شود احتمال می رود که توده ها سرطانی باشند.
علاوه بر آن ترشحات غیر طبیعی واژینال و فشار غیر طبیعی که در رحم و لگن احساس می شود.
ممکن است نشانه ای از پولیپ هایی است که به عنوان توده های بدخیم شناخته می شوند، در موارد مشکوک حتما باید پولیپ بررسی پاتولوژی بشود.
پولیپ ها همچنین خونریزی های شدید بین دو قاعدگی یا خونریزی های غیرطبیعی و طولانی مدت بعد از یائسگی را می تواند ایجاد کند.
درمان پولیپ رحم
خوشبختانه امروزه روش های موثری برای درمان پولیپ به بیماران ارائه می شود.
دکتر عاطفه گرگین بر اساس اندازه پولیپ و علائمی که این عارضه از خود نشان می دهد روش های درمانی موثر را در پیش گرفته که در اغلب موارد به بهبودی کامل می رسد.
صبرکردن همراه با مراقبت
اگر هیچ علائمی ندارید و پولیپ سرطانی نیست لازم نیست درمانی انجام دهید.
می توانید صبر کنید و منتظر بمانید که خود به خود رفع شود.
اگر یائسه شده اید، احتمال ابتلای شما به سرطان بیشتر است و پزشک ممکن است برداشتن پولیپ را پیشنهاد بدهد.
دارو برای درمان پولیپ رحم
داروهای هورمونی آزادکننده پروژسترون و گونادوتروپین می توانند به کنترل میزان هورمون های شما کمک کنند.
این داروها می توانند موجب کوچک شدن پولیپ ها شوند و علائمی مانند خونریزی شدید را کاهش دهند.
اما اغلب علائم هنگامی که مصرف داروها را قطع کنید، باز می گردند.
جراحی برای درمان پولیپ رحم
پزشکان اغلب پولیپ ها را در طی انجام همان روش های تشخیصی پولیپ، مانند هیستروسکوپی یا کورتاژ تشخیصی بر می دارند.
اگر پولیپ ها دارای سلول های سرطانی باشند؛ ممکن است به جراحی برای برداشتن کل رحم نیازمند شوید که هیسترکتومی نامیده می شود.
پزشکان برای برداشتن پولیپ های رحمی با روش جراحی از دو تکنیک متفاوت استفاده می کنند:
هیستروسکوپی
جراحی پولیپ رحم به روش هیستروسکوپی کمترین میزان عوارض را دارد و به همین دلیل این تکنیک درمانی یک روش محبوب شناخته می شود.
پزشک دستگاه هیستروسکوپ که مجهز به یک تلسکوپ ظریف است را از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می کند که با استفاده از این دستگاه می توان درون رحم را دید.
اگر پزشک پولیپی را مشاهده کند، می تواند با استفاده از ابزار جراحی در همان زمان هیستروسکوپی آن را بردارد.
در این روش، حفره داخل رحم با مایع نرمال‌سالین ( یکی از انواع سرم ها ) پرمی‌شود تا پولیپ‌ها در مایع شناور شوند و سپس با قیچی و گرسپر هیستروسکوپی، پولیپ‌ها از پایه جدا می‌شوند.
با این حال که پولیپ‌ها از رحم خارج می‌شوند، اما خطر عود مجدد آن وجود دارد.
عمل پولیپ با استفاده از روش هیستروسکوپی به دلیل عوارض کم و ریکاوری سریع‌تر، روش محبوب‌تری نسبت به روش کورتاژ است.
در صورت نیاز، می‌توان از بی‌حسی موضعی دهانه رحم یا بیهوشی عمومی برای عمل استفاده کرد، کل عمل حداکثر ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
در کل، هیستروسکوپی روش درمانی کم‌خطر است، اما با این حال، لازم است احتمال بروز عوارض را در نظر بگیرید.
از عوارض احتمالی روش درمانی جراحی پولیپ رحم یا هیستروسکوپی می‌توان به باز شدن سر رگها دردیواره رحم و ورود هوا به شکل آمبولی اشاره کرد.
البته این عوارض بسیار نادر هستند.
احتمال عود پولیپ رحم
مطالعات متعددی ریسک عود مجدد پولیپ های رحم را در زنان یائسه نشده متغیر یافته اند که بین ۱۵ تا ۴۳ درصد می باشد.
نرخ عود پولیپ رحمی در زنان یائسه شده به درستی هنوز مشخص نشده است.
عوارض جراحی پولیپ رحم
خونریزی شدید از رحم در طول عمل و یا پس از عمل که نیاز به هیسترکتومی (برداشتن رحم) دارد (موارد نادر).
عفونت رحمی که با استفاده از آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود.
آسیب دهانه رحم در موقع ورود.
سنکوپ و ایست قلبی که بسیار نادر است و در هر ۲۰۰ خانمی که بدون بیهوشی هیستروسکوپی انجام می‌دهند، یک نفر ممکن است این عارضه را تجربه کند.
آیا پولیپ رحم می‌تواند باعث ناباروری شود؟
بیشتر پولیپ‌های رحم بسیار کوچک هستند و تأثیری بر روی قابلیت باروری ندارند.
با این حال، پولیپ‌های بزرگ و متعدد می‌توانند بر روی قابلیت سیستم تناسلی زن‌ها تأثیر بگذارند و نازایی را ایجاد کنند و ریسک سقط جنین را افزایش دهند.
